โรคเซบเดิมจะมีผื่นแดงเป็นขุย บริเวณจมูก คิ้ว เป็นพักๆ ป้องกันการกำเริบและรักษาอย่างไร มาดูกันค่ะ

เซบเดิม  [seborrheic dermatitis]

เซบเดิม เป็นโรคที่พบได้บ่อย

เนื่องจากอาการมีหลากหลายรูปแบบตั้งแต่อาการรุนแรงไม่มากคือเป็นรังแค

จนถึงอาการเป็นมากแบบที่เป็นผื่นแดงสะเก็ดทั่วตัว

อาการของเซบเดิมส่วนมากมักไม่คัน

เว้นบริเวณหนังศรีษะอาจพบอาการคันได้ค่ะ

 

เซบเดิมเกิดจากอะไร ?

สาเหตุของโรคยังไม่ทราบเป็นที่ชัดเจนแต่เชื่อว่าอาจสัมพันธ์กับผิวมันและเชื้อราที่ชอบเติบโตบนผิวมันคือ Malassezia

ซึ่งเชื้อรานี้จะปล่อยเอ็นไซม์ออกมาย่อยไขมันบนผิวกระตุ้นการอักเสบขึ้น

อาการของโรคเซบเดิมเช่น รังแคร์ ผื่นแดงมีสะเก็ดมันเป็นๆหายๆซึ่งผื่นนี้มักพบบริเวณที่มีผิวมันเช่น หลังหู หัวคิ้ว ซอกจมูก อก

อาการมักกำเริบในหน้าหนาว หรือเมื่อเครียดพักผ่อนไม่เพียงพอ

เซบเดิมที่ใบหน้า

 

เซบเดิมที่หนังศรีษะ

เซบเดิม ที่อก

เซบเดิม ไรผม

เซบเดิม ร่องจมูก

 

เซบเดิมที่หู

 

มีคนเป็นเซบเดิมเยอะไหม ?

ประมาณ 5% ของประชากรมีปัญหา เซบเดิมแต่อาการมากบ้างน้อยบ้างตามความรุนแรง

 

เซบเดิม พบได้บ่อยในผู้ป่วย HIV

เซบเดิมพบได้ในทุกเพศทุกวัย อาจเริมแสดงอาการในวัยรุ่น

เนื่องจากมีการทำงานของต่อมไขมันมากผลกระทบจากฮอร์โมนในช่วงวัยรุ่น

อีกกลุ่มที่พบได้บ่อยว่าเป็น เซบเดิมคือ ผู้ติดเชื้อ HIV

พบได้ 30-80%

 

เป็นเซ็บเดิร์มทำไงดี ?

ลดปัจจัยการกระตุ้นเซบเดิม

เช่น

ความเครียด

พักผ่อนไม่เพียงพอ

การเกาแล้วเนื่องจาก

เซบเดิมหายขาดไหม ?

เซบเดิมเป็นโรคที่ไม่หายขาด

อาการกำเริบเป็นพักๆ เช่นเมื่อพักผ่อนน้อย ภูมิคุ้มกันในร่างกายลดลง

เมื่อมีอาการก็ใช้ยาบรรเทารักษาตามอาการ
เซบเดิมเป็นโรคที่รักษาไม่หายขาดอาการจะเป็นๆหายๆขึ้นกับการป้องกันและการรักษา

โดยมีการดูแลรักษาและปฏิบัติตนดังนี้

 

เซบเดิมที่หนังศรีษะ

ให้สระผมด้วยแชมพูที่มีตัวยา

2% ketoconazole shampoo

เป็นยาต้านเชื้อราในรูปแบบแชมพู อาจมีฤทธิ์ลดการอักเสบของผิวหนังอ่อนๆ

วิธีใช้คือใช้สระผมแทนแชมพูที่ใช้อยู่เป็นประจำ

ทิ้งไว้ 10 นาทีแล้วล้างออก

สองครั้งต่อสัปดาห์อย่างน้อยเป็นเวลาสี่สัปดาห์ ในช่วงอาการกำเริบ

ระยะที่โรคสงบใช้สระสัปดาห์ละครั้งจะลดการกำเริบของโรคได้

แชมพูสูตรอื่นๆ ที่สามารถลดปัญหาเซบเดิมที่หนังศรีษะได้เช่นกันเช่น

2.5% selenium sulfide

zinc pyrithione

Tar shampoo

แชมพูน้ำมันดิน มีข้อด้อยตรงสีและกลิ่น

 

 เพื่ออ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับแชมพูขจัดเชื้อรา 

 

Baby oil ชะโลมหนังศรีษะในรายที่สะเก็ดหนา

สะเก็ดรังแคที่ติดแน่นหนังศรีษะให้ชโลมด้วย baby oil คลุมด้วยหมวกคลุมผม

หรือ wrap หมักทิ้งไว้ข้ามคืนสระผมออกตอนเช้าสะเก็ดจะนุ่มลงหลุดจากหนังศรีษะได้ง่ายขึ้น

 

ใช้ยาสเตียรอยด์หยอดศรีษะบริเวณที่เป็นสะเก็ดและผื่นแดง

ผื่นแดงสะเก็ดที่หนังศรีษะ ให้ใช้ยาสเตียรอยเช่น 0.1% TA milk lotion หยอดเฉพาะบริเวณรอยโรคที่หนังศรีษะเช้าเย็น

จนรอยโรคหายคือไม่เกินหนึ่งถึงสามสัปดาห์เพื่อป้องกันผลข้างเคียงจากการใช้สเตียรอยคือทำให้ผิวบางลง

เลี่ยงการใช้สเปร์จัดแต่งทรงผมเนื่องจากอาจทำให้เกิดการระคายเคืองหนังศรีษะ

click เพื่ออ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับการใช้สเตียรอยด์อย่างถูกวิธี 

 

เซบเดิมบริเวณใบหน้า

ในช่วงที่โรคสงบ

สำหรับคนที่ไม่ได้แต่งหน้าให้ใช้น้ำเปล่าล้างหน้าเช้าเย็นก็เพียงพอ

หลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอร์เช่น toner ,after shave , ครีมโกนนวด เนื่องจากระคายเคืองต่อผิว

ในช่วงที่โรคกำเริบให้ใช้ 

2%ketoconazole shampoo

ล้างหน้าแทนสบู่ล้างหน้า หากผิวแห้งหลังล้างหน้าให้ทามอย์สเจอไรเซอร์ให้ความชุ่มชื้นหลังล้างหน้า

ยาทา 

ยาทานั้นมีแบบทั้งที่เป็นยาสเตียรอยด์และแบบที่ไม่ใช่ยาสเตียรอยด์

ข้อดีของยาเสตียรอยรอยด์คือเห็นผลการรักษาไวกว่า แต่ก็มีข้อเสียที่เกิดผลข้างเคียงเมื่อใช้เป็นเวลานานเส้น สิวขึ้น ผิวบาง

ยาสเตียรอย

ที่ใช้บริเวณใบหน้าควรใช้ความเข้มข้นน้อยที่สุดที่สามารถลดอาการได้

สเตียรอยด์กลุ่มคว่มเข้มข้นต่ำเช่น

คือ 1%hydocorisone , H cort , 0.02% triamcinlone ทาบริเวณผื่นเช้าเย็นไม่เกินสี่สัปดาห์

click เพื่ออ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับ H cort 

 

ยาทาที่ไม่ใช่สเตียรอยด์

 calcineurin inhibitor

เช่น Tarcolimus , pimercolimus

ใช้ทาเช้าเย็นเป็นเวลาสั้นๆจนรอยโรคหายจึงหยุดยา

 

คือ 4 สัปดาห์โดยประมาณ

ข้อดีของยากลุ่มใหม่นี้คือไม่ทำให้ผิวบางอย่างเช่นการใช้ยาเสตียรอย

ข้อเสียคือยามีราคาสูงและอาจมีการระคายเคืองได้

click เพื่ออ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับยา Protopic 

 

2% ketoconazole cream

ใช้ทาบริเวณผื่นเช้าเย็น สี่สัปดาห์โดยประมาณ

ผลการรักษาจะเห็นช้ากว่ายาสเตียรอยด์

 

 

เซบเดิมบริเวณลำตัว

 

บริเวณผื่นแดงสะเก็ดมัน ทาด้วยสเตียรอยความเข้มข้นปานกลาง

เช่น betamethasone , 0.1% TA , Dermatop ทาบางๆเช้าเย็น

จนผื่นหายจึงหยุดใช้ ไม่ควรใช้ต่อเนื่องเป็นเวลานานเพราะจะทำให้เกิดผิวบางและสิวขึ้นบริเวณที่ทายาได้

click เพื่ออ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับ TA 

 

 

เคล็ดลับในการใช้ยา

หลังใช้ยาทาเมื่ออาการดีขึ้น ต้องการหยุดยา อาจเปลี่ยนเป็นการทายาให้ห่างขึ้น เช่น

ทาวันละครั้งหรือทาวันเว้นวัน

ป้องกันผื่นเห่อหลังหยุดยาค่ะ

 

 

 

ในรายที่มีผื่นเป็นบริเวณกว้างอาจพิจารณาการรักษาอื่นเช่น

 

 การรักษาด้วยยารับประทาน

ควรอยู่ในการดูแลของแพทย์เนื่องจากมีผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น

ได้เช่นยา ketoconazole อาจมีผลข้างเคียงคือ ตับอักเสบ
ยา isotretinoin มักเกิดอาการผิวแห้งปากแห้งตาแห้ง

และต้องคุมกำเนิดระหว่างใช้ยาอย่างเคร่งครัด

 

การฉายแสง UVB

สามารถทำได้เฉพาะโรงพยาบาลใหญ่เช่นโรงเรียนแพทย์

ผู้เข้ารับการรักษาต้องไปรับการฉายแสงสามครั้งต่อสัปดาห์

เป็นเวลาต่อเนื่องสองเดือนจึงอาจเป็นวิธีที่ไม่สะดวกในการเดินทางนัก

อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับโรคผิวหนังที่ทำให้เกิดรอยแดงบนใบหน้า “สิวหน้าแดง”

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

บรรณานุกรม

 

• ปรียา กุลละวณิชย์,ประวิตร พิศาลยบุตร .Dermatology 2020:ชื่อบท.พิมพ์ครั้งที่1.กรุงเทพฯ:โฮลิสติก,2555
•  Lowell A. Goldsmith,Stephen I. Katz,Barbara A. Gilchrest,Amy S. Paller,David J.Leffell,Klaus Wolff.Fitzpatrick’s dermatology in general medicine :chapter.eight edition.McGraw-Hill.2012
•  Seborrheic dermatitis : medscape http://emedicine.medscape.com/article/1108312-overview#aw2aab6b2b3aa [2013,Oct 13].